تجهیزات پلنیوم باکس (Plenum Box) به منظور توزیع هوای یکنواخت کانالهای سیستم‌های تهویه مطبوع بکار گرفته می‌شود. کانالهای هوا غالباً از مسیرهای مخفی سقف گذر می‌کنند. لذا همواره توزیع هوا بصورت یکنواخت انجام نشده و قطعات پلنیوم باکس این وظیفه را بر عهده می‌گیرند تا جریان هوا را به خوبی به دریچه‌ها برسانند. علاوه بر یکنواخت‌سازی پخش هوا توسط این جعبه‌ها، هیچ گونه نشتی هوا نیز در این قطعات اتفاق نمی‌افتد. ضمن اینکه جلوی صداهای ناهنجار ناشی از پخش شدید هوا را نیز می‌گیرند.
گاهاَ دریچه‌هایی در سطوح مرتفع نصب شده و توزیع هوا در آنها به خوبی صورت نمی‌گیرد. قابلیت اتصال چندین ورودی به پلنیوم باکس‌ها، این امکان را بوجود می آورد تا عملیات پخش را به تعادل برسانند. تنظیم فشارهای خروجی (اگزیت) هوا در انواع دریچه‌ها، یکی دیگر از مهم‌ترین ویژگی‌های قطعات کاربردی plenum box به شمار می‌رود. زیبایی این تجهیزات، هر گونه نگرانی را از ذهن طراحان معماری و دیزاینرهای داخلی برطرف ساخته است.
کاربردهای پلنیوم باکس
قطعات صنعتی پلنیوم باکس، به عنوان یکی از تجهیزات جانبی سیستم‌های تهویه مطبوع شناخته میشوند. آنها اولین توقف هوا پس از گرم شدن یا سرد شدن و آخرین توقف آن قبل از بازگشت به AC، پمپ حرارتی یا کوره شما هستند. یعنی هوای تازه یا بادهای گرم و سرد تولید شده، با کمک جعبه‌های توزیع پلنیوم به محیط موردنظر منتقل می‌گردد و هوای کهنه و استفاده شده نیز از طریق جعبه‌های برگشتی به سیستم‌های HVAC بازمی‌گردد؛ تا ریکاوری شود. در حقیقت مهم‌ترین وظیفه این جعبه‌ها را می‌توان ایجاد ارتباط میان کانالهای هوای سقفی و دریچه‌ها، معرفی کرد. ضمن اینکه اموری همچون کنترل فشار خروجی هوای عبوری، پخش همسان و یکنواخت هوا و ارتباط گیری مناسب با دریچه‌های slot نیز از کاربردهای مهم پلنیوم باکس محسوب می‌شود.
انواع دسته بندی جعبه پلنیوم
انواع پلنیوم باکس‌ها یا جعبه توزیع هوا را می‌توان از دو لحاظ مورد تقسیم بندی قرار داد:
- جنس بدنه پلنیوم باکس:
متریال اصلی بدنه‌ی این تجهیزات عمدتاَ از جنس گالوانیزه یا آلومینیوم است. استفاده از گالوانیزه گرم البته فراگیرتر است؛ زیرا فلز جالب توجه‌تری محسوب می‌شود. بایستی بدانید که گالوانیزه فلزی بسیار مقاوم و در عین حال سبک است. همچنین نسبت به اکثر فلزهای صنعتی دیگر، دارای قیمت بسیار مناسبی نیز است. از همین رو پلنیوم باکس گالوانیزه (Galvanized Plenum Box) با استقبال گسترده‌ی پیمانکاران مواجه شده است. برای جلوگیری از اکسایش ورق‌های گالوانیزه، استفاده از روکش‌های ضدرطوبت الزامی است.
- مدلهای مختلف جعبه توزیع هوا بر اساس عملکرد:
جعبه‌های توزیع هوا قادر به خارجسازی، واردسازی و پخش یکنواخت جریان هوا هستند. بدین منظور، نیاز به طراحی و ساخت آنها در دو گونه‌ی کارکردی مختلف خواهد بود: پلنوم های عرضه (تأمین) و برگشتی. مدلهای جعبه توزیع هوای عرضه یا تأمین، ابتدای هوای گرم یا باد خنک تولیدشده از سیستم‌های حرارتی-برودتی را دریافت می‌کنند. سپس هوای دریافتی را از طریق کانال‌کشی‌های سیستم تهویه مطبوع به نقاط مختلف فضای داخلی می‌رسانند. درسوی مقابل، جعبه پلنیوم برگشتی به دریافت هوای کهنه از محیط می‌پردازد. پس از جذب، جعبه‌های توزیع هوای برگشتی جریان هوای کهنه را به سیستم تهویه‌ای هدایت می‌کنند. (در ادامه و با ریکاوری هوای کهنه توسط سیستم‌های تهویه مطبوع، هوای تازه شده دوباره به محیط بازمی‌گردد.)
محصول مرتبط: دستگاه وی آر اف
پلنیوم باکس تامین
مدلهای مختلف plenum box منبع تغذیه به واحد تغذیه کوره، تهویه مطبوع یا پمپ حرارتی متصل میشوند. هنگامی که هوا توسط سیستم‌های حرارتی-برودتی گرم یا سرد می‌شود، به جعبه پلنوم انتقال می‌یابد. و سپس بوسیله دریچه‌های تعبیه شده و کانال های انتقالی، به نقاط مورد نظر فضای داخلی هدایت می‌گردد.
- نکته: کار اصلی این جعبه‌ها، انتقال هوای تازه به محیط است؛ نه دریافت هوای کهنه و بازگردانی.
جعبه پلنیوم برگشتی چیست؟
جعبه پلنوم برگشتی (Plenum Return Box) هوای مصرف شده را از دریچه‌های برگشت دریافت می‌کند. سپس آن را به واحد HVAC شما توزیع می‌کند تا دوباره گرم یا خنک شود. توجه داشته باشید که هوای مصرف شده قبل از ورود به پلنیوم باکس برگشتی باید از فیلتر عبور کند. همچنین قبل از ورود مجدد به AC، پمپ حرارتی یا کوره‌ها، از تمیز بودن آن اطمینان حاصل شود. به عبارت دیگر، پس از اینکه هوا از طریق دریچه‌ها به بیرون گردش کرد، می‌توان آن را از طریق دریچه برگشت به عقب کشید تا دوباره گرم یا سرد شود.
هوا از طریق فیلتر هوا به داخل جعبه پلنیوم برگشتی می‌رود و سپس گرم یا سرد می‌شود. نهایتاَ جریان هوا دوباره به «جعبه توزیع هوای تامین (عرضه)» و سپس به سوی مجاری انتقالی فرستاده می‌شود. پیچیدگی خاصی در طراحی PLENUM BOX ها دیده نمی‌شود. اما هزینه تعمیر انواع جعبه‌های توزیع هوای برگشتی و ساده، بطور متوسط به چند عامل بستگی دارد:
- این که آیا جعبه پلنوم قابل بازگشت باشد یا نه؛
- امکان تقویت آنها با عایقهای الاستومتری وجود دارد یا که خیر.
- واحد (محیط نصب) در چه وضعیتی (به لحاظ رطوبت، ارتفاع نصب، سالم بودن کانالهای هوای متصل) قرار دارد؛
- و یا اینکه آیا تکنسین شما مشکلات جانبی و عوامل مخل دیگری را کشف می‌کند یا خیر.
اگر جعبه پلنوم تنها به تعمیر ساده نیاز داشته باشد، به طور کلی می توانید انتظار هزینه‌ای بین 200 تا 500 دلار را داشته باشید.
پلنیوم باکس پیش عایق
به جرأت پلنیوم باکس پیش عایق را می‌توان به عنوان پرطرفدارترین و کارآمدترین جعبه‌های توزیع هوا نام برد. دلایل متعددی را می‌توان در اثبات این ادعا برشمرد:
- گالوانیزه به خودی خود، فلزی نسبتاَ سبک وزن بشمار می آید. جالب اینجاست که پلنیوم باکس پیش عایق، حدود 75% از مدلهای گالوانیزه‌ای کم وزن‌تر است.
- وزن پایین این تجهیزات، کار قراردهی و راه اندازی آنها را بسیار راحت‌تر کرده است.
- هزینه ساخت و عرضه مقرون بصرفه ای دارند.
- همانگونه که از نامشان مشخص است، عایقکاری این نوع جعبه‌های توزیع هوا بسیار حرفه ایست. بنابراین نشتی و پوسیدگی ناشی از وجود تعرق‌ها و رطوبت در آنها رخ نمی دهد.
- به لحاظ کنترل آلودگی‌های صوتی نیز، جعبه‌های پلنیوم پیش عایق عملکرد مناسبی دارند. به‌همین خاطر گزینه مطلوبی برای سالن‌های آمفی تئاتر و سینماها بشمار می‌روند.
ویژگی های جعبه توزیع هوا
از مهم‌ترین مزایای تجهیزات پلنیوم باکس می‌توان به پارامترهای زیر اشاره داشت:
- قابلیت هماهنگی با انواع دریچه‌های خطی و Linear Slotها
- ایجاد تعادل مناسب و همسان در امر هوا رسانی
- امکان قرارگیری در سطوح با ارتفاع زیاد (سقف پارکینگ ها و فضاهای صنعتی)
- زیبایی ظاهری و قابلیت رنگ‌آمیزی این قطعات
- سفارشی ساز بودن (در صورت درخواست کارفرمایان)
- طراحی و تولید در انواع سایزها، ضخامت ها و تعداد خروجی ها (بسته به نیاز و شرایط نصب)
- نصب در 2 حالت مختلف
- امکان استفاده از عایقهای حرارتی الاستومتری؛ برای اطمینان خاطر یافتن از عدم تعریق‌های رطوبتی هوا و یا نشتهای هوایی
- جلوگیری از اگزیت لایه‌ای جریانهای هوا
- سازگاری با محیط های نصب مختلف
- قرارگیری بدون مشکل بر روی دیوارها (چنانچه به هر دلیل، قصدی برای نصب جعبه‌های پلنیوم بر روی سقف‌ها و کناف‌ها وجود نداشته باشد.)
- هیچگونه آلودگی از سوی جعبه‌های توزیع هوا به جریان های هوای عبوری، سرایت داده نمی‌شود.
- بسته به نیاز، امکان تعدیل فشار هوا را خواهند داشت.
خاصیت دکوراتیو plenum box
طراحی قطعات پلنیوم باکس با توجه به استفاده از متریال‌هایی همچون گالوانیزه و آلومینیوم، بسیار زیبا و باصلابت است. بنابراین می‌توان در انواع فضاهای مسکونی و تجاری از این تجهیزات در نقاط مختلف سازگار با کانالهای هوا استفاده نمود. گاهاً ممکن است دغدغه‌هایی از سوی نصابان برای نشتی‌های ناشی از رطوبت هوا روی سطوح plenum box وجود داشته باشد. درنتیجه از عایقهای گرمایی درون این تجهیزات بهره گرفته می‌شود، اما تأثیر منفی روی ظاهر آنها باقی نمی‌ماند.
بهره‌گیری از بست‌های خرچنگی می‌تواند مانع از آسیب به سیمای مناسب پلنیوم باکس‌ها شود؛ زیرا دیگر احتیاجی به ایجاد حفره در دریچه‌ها نخواهید داشت. جهت بهره گیری از بست‌های خرچنگی، کافیست لبه‌های بخش دهانه‌ی اگزیت جعبه‌های توزیع هوا را خم نمایید. در مجموع قابلیت نصب مخفی این تجهیزات به زیبایی بصری محیط‌های نصب کمک می‌کند.
ابعاد و اندازه های پلنیوم باکس
دهانه‌های انواع پلنیوم باکس دارای اندازه مشخصی نبوده و بسته به شرایط نصب و نیاز محیط، انتخاب می‌شود. چراکه این تجهیزات غالباَ به عنوان یک قطعه‌ی جانبی برای سیستم‌های تهویه مطبوع بکار می‌روند. درنظر داشته باشید که ضخامت پلنیوم باکس گالوانیزه حداقل از 0.5 mm شروع شده و بسته به نیاز افزایش می‌یابد. یکی از کاربردهای این تجهیزات، اتصال به بخش پشتی دریچه‌های اسلوت است. فلذا یکی از پارامترهای اندازه آن، ابعاد بخش پشتی اسلوت‌ها است. تعداد ورودی‌های plenum boxها، باتوجه به نیاز و میزان هوای قابل گذر از آنها تعیین می‌گردد. مساحت و شکل سقف‌های کاذب نیز در انتخاب ابعاد مناسب جعبه توزیع هوا تأثیرگذار است.
رابطه پلنیوم باکس و دریچه اسلات
هنگامی که میخواهید پلنیوم باکس‌ها را در محل موردنظر خود قرار دهید، معمولاَ از دریچه‌های SLOT (اسلوت یا اسلات) بهره گرفته می‌شود. وجود دریچه‌های اسلات و اتصال آن با جعبه‌های توزیع هوا، 2 ویژگی مهم به همراه خواهد داشت:
- هوای گرم، سرد یا تهویه‌ی شده ارسالی از سوی سیستم‌های تهویه مطبوع، درون جعبه‌های توزیع انباشت می‌شود. وجود دریچه‌های اسلوت به خروج و پخش لایه ای و یکنواخت جریان هوا کمک می‌کند. فارغ از پخش یکنواخت، با این تجهیزات می‌توان به کنترل فشار هوای عبوری نیز اقدام نمود.
- با بهره گیری از دریچه‌های اسلوت، دیگر نیازی به سوراخکاری حس نمی‌شود. ضمناَ پیچ‌ها نیز در نمای بصری پلنوم باکس دیده نخواهند شد که نکته‌ی مهمی برای معماران محسوب می‌شود.
غالباَ بیش از ده عدد اسلوت خروجی بر روی جعبه‌های توزیع هوا (PLENUM BOX) طراحی نمی‌گردد. دریچه‌ها همواره بخش جدایی ناپذیری از انواع تجهیزات زیر مجموعه‌ی سیستم‌های تهویه مطبوع (همانند دمپر، دستگاه زنت و داکت اسپلیت) هستند.
انواع نصب پلنیوم باکس
شیوه‌ی نصب پلنیوم باکس‌ها می‌تواند بسته به شرایط، متفاوت باشد. در همین زمینه باید گفت:
- چنانچه سقف کاذب صلبی همانند کناف‌های رایج در کاربری‌های مسکونی و تجاری در اختیار داشته باشید، نصب این قطعات بر روی شاسی‌های فولادی متصل به سقف انجام می‌گیرد.
- گاهاَ نیاز به استحکام سازی بیشتری است. بنابراین ابتدا ساپورت‌هایی همراه با گوشواره در سقف (و متناسب با مسیر کانال هوا) نصب می‌گردد. سپس پلنیوم‌ها بر روی سازه‌های نگهدارنده قرار می‌گیرند.
جعبه‌های توزیع هوای پلنیوم، به طرز فریبنده ای ساده هستند. اما نصب نادرست آنها می تواند مشکلات بزرگی برای تجهیزات سیستم تهویه مطبوع شما ایجاد کند. اگر پلنوم به گونه ای نصب شده باشد که جریان هوای صاف را فراهم نکند، ممکن است با سیم پیچ های انبساط مستقیم منجمد، محدودیت های کوره خاموش، مبدل های حرارتی خراب و کمپرسورهای خراب مواجه شوید. ضمن اینکه اگر هوا از جعبه‌های پلنوم شما نشت کند، کارایی زیادی را از دست خواهید داد. لذا نصب یا تعمیر این تجهیزات، فقط باید توسط یک پیمانکار ماهر HVAC انجام شود. پیمانکاران یا نصابان ماهر، تضمین می‌کنند که جعبه‌های پلنوم شما برای انجام کارهای خود، بی‌نقص تنظیم شده‌اند.
نشانه هایی از مشکلات جعبه توزیع هوا
پلنیوم باکس بیشتر یک محفظه یا جعبه ذخیره سازی هوا، در هنگام حرکت به داخل و خارج از واحد تهویه (یا گرمایش و سرمایش) است. بنابراین داشتن جعبه‌هایی با اندازه مناسب و شیلنگ‌های هوای سالم و قابل نصب در زوایای متناسب، ضروریست. وجود شیلنگ های سالم و فلکسیبل که در زاویه‌ی مناسبی به داخل جعبه‌ها برود و جریان ایده‌آل هوا را حفظ کند، امری بسیار حائز اهمیت است.
به‌عنوان مثال، اگر مجرای ورودی به پلنوم برگشتی با زاویه تند باشد، جریان کند می‌شود. فلذا شاهد افت شدید و حتی توقف کامل جریان هوای عبوری نیز خواهیم بود. (هوا به درستی به داخل فیلتر و سپس به جعبه پلنیوم جریان پیدا نمی‌کند.) ضمناَ اگر جعبه توزیع هوا یا همان پلنیوم باکس دارای اندازه اشتباهی باشد؛ یا به طور موثر و صحیح وصل نشده باشد، ممکن است دو شرایط بسیار بد را تجربه کنید؛ سیم پیچ های یخ زده و یا تبادل حرارت شدیداَ نامناسب.
گاهاَ برای حل مشکلات هوارسانی جعبه‌های پلنوم، بایستی ابتدا فیلتر هوا را عوض کنید. زیرا اگر مسدود شده باشد، هوا نمی تواند به داخل جعبه توزیع هوا برگشتی حرکت کند. اگر فیلتر تمیز باشد و همچنان شاهد مشکل باشیم، ممکن است نیاز به تمیز کردن حرفه ای کانال ها داشته باشید. ضمن اینکه در برخی از موارد، خود جعبه نیز نیاز به تعمیر خواهد داشت.
معیارهای قیمت پلنیوم باکس
جعبه‌های توزیع هوا دارای مکانیزم و طراحی ساختاری ساده ای هستند. ولی بازهم می‌توان معیارهای متعددی را در مسیر انتخاب و البته تعیین قیمت پلنیوم باکس‌ها نام برد. معیارهای زیر در زمره‌ی مهم‌ترین عوامل تعیین کننده‌ی قیمت پلنیوم باکس‌ها جای دارند:
- جنس بدنه (غالباً گالوانیزه‌ای یا از جنس AL)
- مدل جعبه توزیع هوا (پلنوم برگشتی یا تأمین)
- وجود یا عدم وجود عایقهای درونی و بیرونی
- نوع و کیفیت عایق و میزان کیفیت اتصال
- ابعاد و اندازه‌ی قطعه
- تعداد خروجی ها و حفره های اتصال به دریچه‌ها
- افزایش یا کاهش جهانی قیمت مواد اولیه
- برند سازنده و هزینه‌های مربوط به نیروی انسانی و مصرف انرژی تولید کنندگان
جهت آگاهی از دقیقترین قیمت پلنیوم باکس‌ها و دیگر تجهیزات مربوط به سیستم‌های تهویه مطبوع نظیر دستگاه هواساز، دستگاه وی آر اف، فن کویل، اگزاست فن، داکت اسپلیت و ده ها تجهیزات صنعتی دیگر) می‌توانید با کارشناسان خبره‌ی گروه صنعتی مهتاب گستر تماس حاصل نمایید. دایره‌ی گسترده‌ی محصولات تولیدی گروه صنعتی مهتاب گستر، همواره به تأمین نیازها در ایران عزیزمان کمک نموده است.
سوالات متداول پلنیوم باکس
- اتصال کانال های هوا به پلنیوم باکس چگونه انجام می‌شود؟
اتصال خطوط main کانالهای هوا با جعبه‌های توزیع هوا، غالباَ بوسیله‌ی کانالهای flexible (خرطومی) صورت می‌پذیرد.
- نقش عایق الاستومتری در نصب جعبه‌های توزیع هوا؟
هم خاصیت ضدصوت و هم خاصیت حرارتی دارند. بدنه‌ی بیرونی و درونی پلنیوم باکس‌ها، میزبان عایقهای الاستومتری است. بخصوص در هنگام استفاده از کانالهای خرطومی. به‌جهت اتصال هرچه مناسبتر بست‌ها و عایق‌ها، از چسب‌های متناسب نیز بصورت ترکیبی استفاده می‌شود.
- رنگ جعبه‌های توزیع هوا را می‌توان تغییر داد؟
تولید پلنیوم باکس‌ها معمولاَ با رنگ ثابت جنس آن (آلومنیومی یا گالوانیزه‌ای) است. ولی بسته به دیزاین محیط و نیاز کارفرمایان، امکان رنگ آمیزی آنها وجود خواهد داشت.
- مکان قرارگیری جعبه‌های پلنوم نسبت به فن کوئل؟
جعبه‌های مذکور معمولاً در دو طرف فن کویل یا مبدل حرارتی قرار می گیرند. (وظیفه مهم وارد سازی، توزیع و خارج کردن هوا را دارند.)
- بهترین پلنوم باکس کدام است؟
معمولاَ نمی‌توان پاسخ مشخصی به اینگونه سوالات داد. اما به طور کلی جعبه‌های پلنیوم پیش عایقپ، دارای پارامترهای مثبت بیشتری نسبت به همتایان خود هستند.
- نسبت تعداد تیغه‌ها و خروجی های اسلات؟
به زبان ساده تعداد تیغه‌های جداکننده جریان به هر تعداد که باشد، تعداد خروجی‌های اسلات PLENUM BOX یک عدد بیشتر است.
